Golden period ในคนไข้หลอดเลือดสมอง

     เคยได้ยินคำว่า Golden period ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองกันไหมคะ หลายคนมักจะบอกว่าเป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวของผู้ป่วย และการทำกายภาพบำบัดก็มีบทบาทสำคัญในช่วงนี้เป็นอย่างมาก ซึ่งข้อเท็จจริงเป็นอย่างไรนั้นวันนี้ทีแอนด์เอสกายภาพบำบัดจะมาเล่าให้ฟังค่ะ

Q: จะเกิดอะไรขึ้นบ้างเมื่อเกิดความผิดปกติที่หลอดเลือดสมอง

A: เมื่อหลอดเลือดสมองเกิดความผิดปกติจะทำให้เนื้อสมองเกิดความเสียหายโดยเนื้อสมองในส่วนที่ตายไปจะสูญเสียการทำงานอย่างถาวร ในขณะที่เนื้อสมองในส่วนที่ไม่เสียหายจะหยุดทำงานเพราะกระแสประสาทที่เชื่อมต่อกันหยุดชะงักทำให้ในช่วงแรกผู้ป่วยจะสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวเกือบทั้งหมด อาจมีการสูญเสียความทรงจำ หรือแม้กระทั่งหมดสติอย่างฉับพลัน นี่ก็คือสิ่งที่จะเกิดขึ้นเมื่อเส้นเลือดสมองเกิดความผิดปกติ

Q: แล้ว Golden Period คืออะไร

A: Golden Period ก็คือช่วงเวลาการฟื้นตัวเมื่ออาการของผู้ป่วยอยู่ในระยะคงที่ เนื้อสมองที่ไม่เสียหายจะกลับมาทำงานอีกครั้ง แต่เพราะการเชื่อมต่อของวงจรประสาทในสมองยังทำงานไม่เป็นปกติจึงทำให้แม้จะเกิดการฟื้นตัวขึ้นมาแต่ผู้ป่วยก็ยังไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ ในช่วงนี้เองที่การทำกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูการเคลื่อนไหวจึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะเป็นช่วงที่สมองพร้อมจะรับการฟื้นฟูแล้วขาดเพียงแค่คำแนะนำที่ถูกต้องผู้ป่วยก็จะมีโอกาสกลับมาเคลื่อนไหวได้อีกครั้ง

Q: แล้วการทำกายภาพบำบัดอย่างถูกต้องสำคัญอย่างไรต่อช่วงเวลา Golden Period

A: การเคลื่อนไหวของเราจะขึ้นอยู่กับข้อมูลและประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ถูกป้อนเข้าสู่สมองเท่านั้น ดังนั้นสมองจึงไม่เคยรู้เลยว่าข้อมูลที่ถูกส่งเข้ามานั้นผิดหรือถูก ในช่วงเริ่มต้นการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวเช่นในช่วง Golden Period หากผู้ป่วยได้รับการป้อนข้อมูลการเคลื่อนไหวที่ไม่ถูกต้องก็มีโอกาสมากที่ผู้ป่วยจะจดจำรูปแบบการเคลื่อนไหวที่ผิดปกตินี้ไปตลอดและส่งผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสเคลื่อนไหวแบบผิด ๆ เช่น “เดินผิดวิธี” ซึ่งส่งผลเสียต่อโครงสร้างต่าง ๆ เช่นกล้ามเนื้อติดตึง ข้อต่อต่าง ๆ ผิดรูป โดยเราเคยพบว่ามีผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยที่เดินผิดวิธีตั้งแต่แรกท้ายที่สุดพวกเขาจะไม่สามารถเดินได้อีกเลย

     ที่ทีแอนด์เอสกายภาพบำบัดเรามีแนวคิดในการรักษาที่มุ่งเน้นให้ผู้ป่วยได้รับการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวอย่างถูกวิธีตั้งแต่แรกด้วยเทคนิคการกระตุ้นการเคลื่อนไหวที่มุ่งเน้นไปที่การป้อนข้อมูลที่ถูกต้องผ่านการออกกำลังกาย (Therapeutic Exercise) ที่มีความจำเพาะเจาะจงต่อการเคลื่อนไหวในแต่ละจุด เพราะเราเชื่อว่าหากผู้ป่วยได้รับการฟื้นฟูการเคลื่อนไหวอย่างถูกต้องตามหลักการตั้งแต่แรกนอกจากที่ผู้ป่วยจะสามารถพัฒนาการเคลื่อนไหวของตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในระยะยาวยังช่วยป้องกันความผิดปกติของโครงสร้างต่าง ๆ ที่จะกลายมาเป็นอุปสรรคต่อการเคลื่อนไหว เพราะหัวใจสำคัญของการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองไม่ได้อยู่เพียงแค่การทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปเคลื่อนไหวได้เท่านั้น แต่ “เป็นการคืนคุณภาพชีวิตให้กับผู้ป่วยและให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างเป็นปกติที่สุดเท่าที่ผู้ป่วยแต่ละรายจะไปได้ สิ่งนี้คือหัวใจสำคัญที่ทีแอนด์เอสกายภาพบำบัดยึดถือเสมอมา”